Er komt een nieuw museum in Ede, althans dat is de bedoeling van het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad. Het museum gaat heten: ARTBASE EDE.
ARTBASE wordt een multimediale tentoonstelling over Hélène Kröller-Müller en zal gehuisvest worden in de Friso-kazerne in Ede.
In de maanden juni en juli 2021 heeft de gemeenteraad daarover besluiten genomen. Daarover kom ik hieronder op terug.
Een paar jaar geleden stond in de NRC een redactioneel artikel over de familie Kröller-Müller.
Dat artikel (geschreven door de journalist Wim Wennekes) werd afgesloten met een wijze zin (citaat): “ Iets moois, als eindresultaat van fraude, diefstal, wanbeheer en koopwoede”. In deze zin betekent “iets moois” uiteraard het Rijksmuseum Kröller-Müller. In 1 redactionele zin wordt de ontstaansgeschiedenis van het museum gekenschetst. M.i. knap gedaan en geheel juist!
Dat artikel heeft nog een vervolg gekregen in de vorm van een ingezonden brief in diezelfde krant. Deze brief is geschreven door Paul Hefting, conservator van het Rijksmuseum Kröller-Müller van 1966 tot en met 1981. In zijn brief deelt hij mee, dat hij, als conservator van dat museum, het Gemeentearchief van Rotterdam heeft bezocht. Daar heeft hij artikelen van de heer R. Heyne, voormalig accountant van de firma Müller & Co, gelezen en laten kopiëren. Vervolgens heeft hij daarvan een album gemaakt en dit album ter beschikking gesteld aan zijn museum. Echter na enige tijd, zo schrijft de oud-conservator, was het album verdwenen, gewoon weg uit de administratie van het museum! Absurd! Maar met de kennis van nu, niet geheel onbegrijpelijk!
In het boek “Leven op Krediet” van Ariëtte Dekker wordt meermalen de aandacht gevestigd op bovengenoemde accountant, de heer R. Heyne. Dit boek betreft haar proefschrift over de heer A. Kröller. Overigens, de firma Müller & Co heeft deze accountant ontslagen. Pas kort voor de 2e wereldoorlog is de heer R. Heyne door het Openbaar Ministerie gerehabiliteerd. Maar dat terzijde.
Niet onvermeld mag blijven dat Hélène Kröller-Müller in het openbaar er blijk van gaf nazi- sympathieën te hebben. Zij heeft zelfs, kort voor de tweede wereldoorlog, persoonlijk kennis gemaakt met Adolf Hitler .
Waarom zou er een museum moeten komen in Ede voor Hélène Kröller-Müller, die m.i. aantoonbaar een “foute” mevrouw was? Is die vraag aan de orde geweest tijdens de raadsvergaderingen in juni en juli 2021?
Afgezien daarvan moeten in het eerste kwartaal van dit jaar door de gemeenteraad een paar zaken worden besproken (althans dat heeft de gemeenteraad besloten):
- de financiering van het museum (kosten 7,4 miljoen euro!);
- de organisatievorm.
Dus, gemeente Ede, u heeft nog ongeveer ruim 2 maanden de tijd om dat te doen. Vindt u, geachte gemeenteraad, dat u de inwoners van Ede moet opzadelen met een museum over een mevrouw die openbare nazi-sympathieën had? Of omdat ze een prachtige kunstverzameling heeft opgebouwd met andermans geld?
Ook niet onvermeld mag blijven dat in 1928 de heer en mevrouw Kröller-Müller (zoals staat in de notariële akte: koopman en koopvrouw) voor in totaal 2.000 gulden een stichting hebben opgericht om de verzameling veilig te stellen en op die wijze te ontkomen aan de talloze schuldeisers!
Afgezien daarvan voorspel ik dat nu al op het gemeentehuis prachtige financiële ontsnappingsroutes worden bedacht om het museum toch te kunnen laten starten in 2023! Geachte gemeenteraad, u wordt medeplichtig gemaakt aan het tot stand komen van de virtueel museum over de m.i. foute mevrouw Kröller-Müller. Wilt u dat echt?
Mocht het museum er toch zo nodig moeten komen, dan voorspel ik nu al dat in lengte van jaren de discussie zal blijven bestaan over de echte mevrouw Kröller-Müller. Er is toch al een prachtig (echt) Kröller-Müller museum in Otterlo? Dat zou toch meer dan voldoende moeten zijn!
Waarom een virtueel museum in Ede? Ik voorspel ook dat over de financiële strapatsen van het echtpaar (Hélène Kröller-Müller was tenslotte mede-firmant) in het virtuele museum niets zal worden vermeld; laat staan dat daarover lichtbeelden worden vertoond. Evenmin zal waarschijnlijk in het museum aandacht worden besteed aan haar m.i. foute verleden.
Afsluitend herhaal ik (vooralsnog) daarom 1 zin uit het bovenvermelde artikel uit de NRC:
“Iets moois, als eindresultaat van fraude, diefstal, wanbeheer en koopwoede“.