Onze kippen werden in 2006 tegen vogelgriep gevaccineerd door dierenarts de Haan. We hebben hem niet uitgelachen bij het voorstellen. Alleen maar verbaasd gekeken.
In 2003 was de vogelgriepcrisis. Vaccinatie was toen verboden. Dat veranderde in 2006 toen vanwege de wereldwijde verspreiding van het voor mensen gevaarlijke vogelgriepvirus H5N1 het vaccinatieverbod werd versoepeld. Hobbypluimvee mocht voortaan wel ingeënt worden tegen vogelgriep.
De kosten van de vaccinatie waren 5 euro per kip. Wij zagen dat als een ontmoedigingsprijs, maar deden het toch. We hadden 23 kippen, dat waren 115 eurootjes.
Vaccineren van bedrijfspluimvee bleef toen echter wel verboden. Dat mocht en mag nog steeds niet van Europa. Altijd handig natuurlijk wel om Europa de schuld te geven. Alsof we er zelf niet bij hebben gezeten toen dit niet vaccineren beleid afgesproken werd. Zeker omdat we die afspraak wel best vonden omdat het massaal doden van kippen bij een vogelgriepuitbraak goedkoper was dan vaccineren. En onze export van kipproducten, 70% van onze totale productie, kon zo ongehinderd doorgaan. Ook wel makkelijk.
Maar de huidige vogelgriep is zo uit de hand gelopen, klinkt het nu, dat het massaal doden van pluimvee moreel en financieel gezien geen oplossing meer is.
Moreel gezien geen oplossing meer? Hoezo? In 2003 werden tijdens de vogelgriepcrisis op 1300 Nederlandse kippenbedrijven 30 miljoen dieren gedood. De teller staat nu op 5 miljoen. Waarom was in 2003 het doden van 30 miljoen dieren geen moreel probleem en is het in 2022 bij 5 miljoen dieren wel?
Het zal daarom toch wel iets financieels zijn, denk ik, dat vaccineren nu aantrekkelijker is dan doden. Snel vaccineren zegt onze nieuwe minister van landbouw Adema dan ook en het probleem is opgelost. Denkt hij.
Niet dus. Als je in de toekomst besmettingen bij vogelgriep uitbraken wil voorkomen is vaccinatie niet de oplossing. Een grotere afstand tussen bedrijven is dat wel want dat vermindert het besmettingsgevaar tussen bedrijven. Minder dieren per bedrijf vermindert daarnaast de kans op het ontstaan van nieuwe varianten.
In november vorig jaar werden in Otterlo op een kippenbedrijf 4100 dieren gedood. Hadden die vogelgriep? Niet op het moment dat ze gedood werden. Maar er was een kans dat ze het wel hadden. En omdat er in een kring van 10 kilometer rond dat bedrijf liefst 144 kippenbedrijven zijn, werden de dieren vanwege het mogelijke besmettingsrisico gedood. Niet omdat ze ziek waren. Waren er minder bedrijven op grotere afstand geweest dan had men af kunnen wachten of de dieren inderdaad ziek werden. En ze waarschijnlijk niet hoeven doden.
De trend is echter niet minder maar meer kippen. De afgelopen decennia is het aantal kippen en ander pluimvee in de wereld zelfs verzevenvoudigd. In Europa is Nederland koploper met gemiddeld zes keer meer kippen per hectare dan het Europees gemiddelde. En in Nederland heeft de regio Barneveld en onze gemeente Ede de hoogste kippenconcentraties.
Zo blijft de kans op nieuwe vogelgriepuitbraken met gezondheidsrisico’s voor mensen, heel groot. Het toestaan van vaccinaties voorkomt dat niet, hoe snel dierenarts de Haan en zijn collega’s ook zullen prikken.
Is de minister hiervan doordrongen? Het lijkt er nog niet op. Aan de politici en bestuurders van Ede en Barneveld de taak dit nog eens krachtig onder zijn aandacht te brengen. Niets doen is zoals bekend geen optie.
https://www.boerenbusiness.nl/top5/artikel/10878843/waar-zijn-de-meeste-pluimveebedrijven
https://www.levendehave.nl/dierenwikis/pluimvee/vogelgriep
https://www.levendehave.nl/nieuws/waarom-wordt-er-niet-gevaccineerd-tegen-vogelgriep
https://nos.nl/artikel/2005101-2003-was-het-rampjaar-van-de-vogelgriep
https://krant.trouw.nl/titles//NaN/publications/1689/articles/1679396/21/1