Bij een bezoek aan het ouderlijk huis gaat het laatste stukje van de rit steevast over de ‘Skepersloane’. Daar waar vroeger de boerderij van familie Landheer stond komen dan ook elke keer weer herinneringen naar boven. Als klein jongetje heb ik daar veel tijd doorgebracht. Ze hielden daar, naast een paar Fries-Hollandse melkkoeien en jongvee, ook een gering aantal schapen, geiten, varkens, legkippen en kalkoenen.
Verder liepen er diverse honden en katten rond en fladderden er veel duiven. Een tractor was er niet, alle werk werd met paarden gedaan. Een klein idyllisch veelzijdig boerenbedrijfje dat zo leek te zijn weggelopen uit een schoolplaat van Cornelis Jetzes. Maar het was een aflopende zaak, een enorme schaalvergroting stond voor de deur. Waar dat toe heeft geleid daar zijn we intussen wel achter gekomen.
Voortgedreven door enorme subsidies vanuit de Europese Unie werden de boerenbedrijven steeds groter en vaak gespecialiseerd in één specifieke tak. Honderden Holstein melkkoeien of schuren met duizenden mestvarkens dan wel tienduizenden vlees/legkippen. Door verkaveling werden de weilanden groter en verdwenen langzaam veel bloemsoorten om plaats te maken voor één soort gras.
De boterberg en melkplas groeiden, we kregen te maken met een mestoverschot en ziektes waardoor duizenden dieren (vaak preventief) geruimd moesten worden. Ook stalbranden vergen regelmatig vele slachtoffers. We verschepen grondstoffen voor allerlei diervoeders vanuit andere continenten helemaal naar Nederland om vervolgens onze zuivel en vlees weer over de hele wereld te exporteren.
De mest en allerlei kwalijke uitstoot hier achterlatend met alle gevolgen van dien. De lokale ecologische voetprint is enorm. De veehouderij is uitgegroeid tot een puur industrieel gebeuren dat geen raakvlakken meer heeft met de duizenden kleine veelzijdige familiebedrijfjes die elk dorp vroeger kende. Veehouderij is big business geworden met allerlei kwalijke gevolgen voor mens, dier en milieu.
Hoogste tijd dus voor een geheel andere visie en manier van boeren. Afgelopen week heb ik de live YouTube presentatie van het World Food Center Experience gevolgd. Hoewel ik zeer sterke twijfels heb bij de financiële haalbaarheid (en de gevolgen in Ede daarvan) spreekt het idee er achter mij wel heel erg aan. Breed inzicht verschaffen in hoe ons voedsel en dat voor vele anderen tot stand komt!
Zoals ik al leerde op de Middelbare Agrarische School… Zonder boeren geen toekomst! Dat staat wat mij betreft nog fier overeind maar dan niet meer op de huidige manier. Geen minder boeren maar wel heel anders gaan boeren. Ik hoop dat daar straks in het World Food volop aandacht voor is. Dan koop ik straks wel een kaartje voor 14,50 euro om daar eens achter te komen…
Foto: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Overzicht_van_de_ligging_van_de_boerderij_in_het_weiland_-_Hantumhuizen_-_20421456_-_RCE.jpg
Mee eens. Zonder boeren (zowel het zelfstandig naamwoord in meervoud als het werkwoord) geen toekomst. We hebben boeren nodig want alleen zij kunnen de weilanden en akkers beheren, zodat onze boerenlandnatuur met nieuwe fleur gaat floreren. En opdat we de weidevogels blijven houden. Wat is Nederland zonder buitelende kieviten boven landerijen vol bonte koeien? Wat is Nederland zonder zang van de leeuwerik boven het koren? Zeker, er moet voedsel worden geproduceerd. Maar dat kán en móét duurzamer, minder vlees voor export en veel meer kringlooplandbouw.