Na de verkiezingen volgen altijd wat gesprekken tussen bepaalde partijen om te komen tot een formatie. Nu denk ik vrij rechtlijnig: Van te voren heeft iedereen de programma’s al bekeken en een paar mogelijke combinaties bedacht. De een meer reëel dan de ander maar er zullen zeker een aantal onmogelijke combinaties zijn waar je in de formatie dan ook geen aandacht meer hoeft te schenken. Bepaalde partijen weten dat dan al voor de verkiezingen en hoeven achteraf dan geen krokodillentranen meer te huilen.
Als dan uiteindelijk de uitslagen bekend zijn geworden dan tel je de zetels op van de, van te voren bedachte, combinaties, en het voorwerk is gedaan: je weet wat de meest waarschijnlijke combinatie wordt. Mocht de deelnemers daar toch problemen mee hebben dan ga je door naar de volgende combinatie. Diegene die dan uitvalt weet dat er toch onduidelijkheden in zijn verkiezingsprogramma zaten die mensen op het verkeerde hebben gezet.
De leidende rol ligt bij iemand die we maar even voor het gemak een formateur noemen want zijn doel is om een coalitie te regelen voor de komende 4 jaar. Volgens mij is het vormen van een coalitie op deze manier dan ook zo gepiept (kwestie van dagen, hooguit 2 weken). Ik zie dus helemaal geen rol voor een informateur: zijn werk kun je van te voren (laten) doen. Of dat dan “gewoon” ambtenaren kunnen zijn of een onafhankelijk iemand, daar kan je nog over discussiëren.
Groot bijkomend voordeel is dan dat de partijen ook minder vaag worden in hun programma’s want het wordt het document waarop deze partij wel of geen partners kan vinden. En bij vaagheden lopen ze publiekelijk een blauwtje in de formatie. Deze duidelijkheid zal ook de kiezer waarderen: nu moet je ongeveer Nederlands hebben gestudeerd om de zinnen te kunnen begrijpen die in de programma’s staan.
Bovendien is het gebruikte Nederlands vaak van een dermate niveau dat het merendeel afhaakt omdat de “moeilijke” woorden steeds opgezocht moeten worden. En dan heb ik het nog niet eens over de enorme boekwerken die het zijn waarvoor een normaal iemand al helemaal geen tijd heeft om ze allemaal te gaan lezen (In Ede waren het er 14!).
Ook de partijen zelf zullen er beter door gaan functioneren: een drama zoals een afsplitsing tijdens de coalitievorming kan voorkomen worden omdat die duidelijkheid (of tegenstelling) er al vooraf moet zijn.
Kortom informeren doe je voor de verkiezingen en achteraf. Bedoeling is dat er zo snel mogelijk na de verkiezingen weer een nieuwe ploeg staat te trappelen om de komende 4 jaar van alles aan te pakken die vertraging voordat er gestart kan worden, niet kan gebruiken.