Een paar jaar geleden gebeurde er iets unieks: ik kreeg geld overgemaakt van de gemeente Ede. De laatste 30 jaar was dat precies andersom en haalde de gemeente geld van mijn rekening af. Wat bleek? Ik kreeg de mantelzorgwaardering. Mijn ouders waren op dat moment de 80-jaar grens ruim gepasseerd en vroegen meer aandacht dan daarvoor. De eerste 47 jaar van mijn leven zorgden ze voor mij, de jaren daarna was het andersom.
Al is het begrip ‘zorg’ daarbij een groot woord. Samen met mijn moeder op zaterdag de boodschappen doen, wat vaker een praatje met mijn vader, voor zover dat nog mogelijk was. De meeste zorg werd geleverd door professionele instanties. Ik heb nooit de wonden van mijn vader verzorgd of geholpen met de steunkousen van mijn moeder. Dat deden anderen. Ik was er gewoon wat vaker en deed dingetjes die ik de jaren daarvoor niet deed maar het begrip mantelzorg is blijkbaar nogal ruim.
Afgelopen donderdag kwam er een memo van het college boven tafel over mantelzorgers. Daarin staat dat van de 83.000 volwassen Edenaren ongeveer een derde mantelzorger is. Nog geen 10% van die groep vraagt of krijgt die 100 euro mantelzorg dus de kosten blijven beperkt tot zo’n 2 ton. Peanuts voor een gemeente met de grootte van Ede.
Mijn ouders zijn inmiddels overleden. En de gemeente Ede is in de rode cijfers beland. Daar bestaat geen verband tussen. Maar nu ik las dat de mantelzorgwaardering op de tocht staat kreeg ik ineens een Judaspenninggevoel bij die 100 euro die ik toen kreeg. Honderd euro die gewoon met de knollen de pot in gingen.
Ik was namelijk geen echte mantelzorger. Zo voelt het nu niet en toen ook niet. Je zorgt voor je familie en of dat nou mantelzorg of weet ik veel wat heet, dat maakt niet uit. Die 100 euro was niet voor mij bedoeld.
Nu misschien wel een derde van Ede net zo’n mantelzorger als ik blijk te zijn is het tijd om de definitie ervan opnieuw te bepalen. Ben je een mantelzorger als je wat vaker met je moeder de boodschappen gaat doen of ben je een mantelzorger als je de bejaarde buurman iedere dag eten komt brengen? Ben je een mantelzorger omdat je de weg naar die 100 euro makkelijk weet te vinden of ben je een mantelzorger omdat je iedere week bij die eenzame zieke vrouw op bezoek gaat?
Het lijkt me vrij normaal dat we in deze maatschappij een beetje voor elkaar zorgen. Het lijkt me dan ook een lastige scheidslijn: wanneer is iemand mantelzorger en verdient die een vergoeding en wanneer doet iemand gewoon zijn ding voor zijn vader of moeder?
Er zijn misschien nog meer mensen die net als ik veel te makkelijk die 100 euro kregen. Er zijn ook mensen die veel en veel meer doen voor anderen. Anderen die geen familie zijn. Of zelf veel kosten maken. Die verdienen geen 100 euro, die moeten het 10-voudige krijgen.
De makkelijkste weg is iedereen die meent daar recht op te hebben gewoon dat geld te geven. Maar daar doe je anderen mee te kort. Mantelzorgers zijn geen gelijke monniken. En die verdienen dus ook andere kappen.
Naar aanleiding van de column van Douwe Meijer over de mantelzorg, wil ik graag wat toevoegen over de besteding van de mantelzorgondersteuning.
Mantelzorg is, zoals de heer Meijer zelf ook al noemt, een heel grijs gebied. Van mensen die een keer per week ergens koffiedrinken of de boodschappen doen, tot mensen die dagelijks veel tijd kwijt zijn aan de zorg voor hun familieleden of naasten. De columnist noemt de mantelzorgwaardering een vergoeding, een soort beloning dus, en vraagt zich af of het in deze maatschappij niet heel normaal is dat we wat vaker voor een ander zorgen.
Ik sluit me aan bij de vragen die de columnist stelt. Wanneer ben je een mantelzorger? En moet iedereen dan een gelijk bedrag krijgen terwijl er zo’n groot verschil is in de last die mantelzorgers dragen? Wat ik wil toelichten is wat er gebeurt met die mantelzorgwaardering.
Onlangs nog is er vanuit de gemeente een avond georganiseerd voor mantelzorgers, om te praten over de mantelzorgondersteuning- en waardering, en mogelijke bezuinigingen daarin. Het werd in de gesprekken duidelijk dat die 100 euro (over het algemeen) zeker niet met de knollen de pot in gaat.
Mensen betalen er een oppas mee, zodat ze even een avondje weg kunnen. Mensen kopen er bloemen voor, voor de buren die hen weer af en toe even ontlasten. En mensen gebruiken het om zelf even een dagje weg te kunnen, voor de voor hen zo hard nodige rust en ontspanning. Het is dus in de meeste gevallen geen leuk extraatje op de bankrekening dat als beloning wordt beschouwd, maar als geld dat zeer nuttig wordt gebruikt door de mantelzorgers. Het lijkt me belangrijk om dat in deze discussie niet te vergeten.
Met vriendelijke groet,
Cristel van Prooijen.
(via EdeStad)