Eén van mijn favoriete tijdverdrijven is het kijken naar de sterren. Geen gedoe met sterrenkijkers en telescopen maar gewoon met mijn eigen twee kijkers. Ik ben dan wel een echte zomerkijker. In de winter zijn sterren ook mooi maar dan is het wat aan de frisse kant in de tuin dus ik beperk me tot juli en augustus. Vooral rond 11 augustus is het spannend want dan vallen de sterren uit de hemel wat spectaculaire vuurwerk geeft.
Ik kan die hobby iedereen aanraden. Het is niet al te vermoeiend, dichtbij huis en gratis, al tik je al snel een flesje rood weg tijdens het kijken maar dat heb ik er graag voor over. Een kleine hindernis, vooral in Nederland, is de aanwezigheid van wolken maar dat gaat de laatste dagen goed.
Een wat grotere hindernis is de duisternis. Althans, de afwezigheid ervan en dat is een belangrijke tip voor de beginnende sterrenkijker: kijk niet overdag, dat leidt tot teleurstellende ervaringen. Zet ’s avonds je tuinstoel in het standje snurken, kijk naar boven en je ziet sterren. En er is er altijd wel ééntje die naar je knipoogt.
Gisteravond waren de omstandigheden perfect en ik waande me eventjes op de camping ergens in Frankrijk en zat klaar om vallende sterren te tellen. Maar in tegenstelling tot Frankrijk of bijna ieder willekeurig land ter wereld wordt het maar niet donker. Niet echt. Ede is, net als alle andere Nederlandse stadjes en dorpjes is Ede een baken van licht. Een niet in overdrachtelijke zin. Vanaf de Ginkelse Heide, waar het al wat donkerder is, kun je het goed zien: Ede geeft licht.
Hoe dan?
We hebben straatverlichting. Niet altijd even zinvol, maar goed. We hebben natuurlijk thuis wat lampjes aanstaan maar dat geeft niet die zee van licht boven Ede. Autolampen, uiteraard. Wat we ook hebben zijn reclames, eindeloos veel reclameverlichting.
Vlakbij mijn huis staat bijvoorbeeld een lichtreclame van Technova. Die staat de hele nacht te shinen alsof het geen energie kost. Zomervakantie, vrijdagavond en die letters van Technova staan te branden alsof ze honderden nieuwe studenten aantrekken wat natuurlijk niet zo is. Geen student te zien en iedereen in de buurt weet al lang dat Technova daar staat. Totale verspilling van energie. En voor amateursterrenkijkers als ik bovendien een bron van vervuiling, lichtvervuiling.
Technova is niet de enige. Het hele industrieterrein is een soort discotheek met allemaal gekleurde lampen en verlichte bedrijfslogo’s. Terwijl er ’s nachts geen kip te vinden is op het industriegebied en er ook niemand zal denken bij zo’n verlichte bedrijfsnaam: “Ha, daar ga ik morgen eens even lekker naar toe.“
Ik denk dat ik snel zo worden afgevoerd als ik boven op mijn dak mijn naam in grote verlichte letters zou plaatsen, en terecht, maar als je een bedrijf hebt vinden we dat wel normaal. Maar dat is het niet want het is een verspilling van energie en gaat ten koste van mijn zomerhobby: kijken naar de sterren.
Snel invoeren dus, of verhogen, die lichtreclamebelasting, zodat we weer kunnen genieten van iets heel natuurlijks: duisternis met prachtige lichtjes aan de hemel.
Beste Douwe, je slaat de spijker op de kop. We hebben hier te maken met de paradox van energie-efficientie. Door de moderne Led technologie die energie efficiënter is, worden er veel meer reclame zuilen, maar ook billboards geplaatst. Veel van die toepassingen zouden er zonder die techniek nooit zijn geweest. Bijzonder dat wij mensen ondanks schaarser wordende fossiele brandstoffen nog steeds goed zijn in toepassingen die het energieverbruik laten toenemen.
Misschien komt dat wel omdat wij mensen steeds een technologische oplossing prefereren voor de problemen in plaats van minderen met materiële welvaart en consumptie en productie. Is Homo Sapiens wellicht verslaafd aan techniek, winst, licht en luxe? Is de Mens wel zo intelligent dan wel wijs als hij/zij zelf meent?
Ach, dit is al heel lang zo. Ruim 30 jaar geleden tijdens een dropping en in het bezit van een groen pak, helm en uzi, was het heel eenvoudig navigeren op de heide. Daar ligt Ede dus daar ligt de bivak. Helaas is de lichtgloed alleen maar toegenomen. Ook tuinen worden nu ’s nachts verlicht met ledlicht. Kost niks. Wil je sterren zien moet je naar een waddeneilend. Of midden Franrijk. Te zot voor woorden. Nachtstroom is goedkoper. Moet juist duurder worden. Graag meer voor minder.