Goed nieuws van de Bergstraat. Nou ja, eigenlijk uit Den Haag. Wat is er gebeurd? Niets bijzonders eigenlijk. De gemeente Ede publiceerde op twee oktober de begroting van het komende jaar en een nieuwe berekening van dit jaar. Zoals altijd is het weer kommer en kwel. We balanceren op de rand van de afgrond. Ede gaat failliet. We storten met z’n allen in het ravijn.
Behalve als…..de belastingen omhoog gaan.
Maar op 17 september stuurde Den Haag een briefje naar de gemeente Ede met daarin het goede nieuws: Ede krijgt dit jaar 4,3 miljoen extra uit Den Haag. Die brief heeft er blijkbaar wel wat lang over gedaan om Ede te bereiken. Dat moet haast wel met Post.nl zijn geweest want die brief kwam pas rond 15 oktober binnen. Of de mail belandde in de spambox. Of hij belandde in een bureaulade. Ergens, onderin, ver weg.
In ieder geval net te laat om het te verwerken in die begroting, natuurlijk!
Snel werd er een memo geschreven dat werd weggestopt bij de mededelingen van het college die besproken kunnen worden bij de komende raadsvergadering. Wat jammer nou toch dat dat memo net niet kon worden meegenomen in die begroting want het zet alles op z’n kop.
In plaats van een half miljoen gaat Ede namelijk bijna vijf miljoen winst maken dit jaar. En dat komt goed uit want er is iemand die een heel gek regeltje heeft verzonnen bij de gemeente Ede: eerst de inkomsten verhogen, dan pas bezuinigen. Dat klinkt als een gewichtige economische wetmatigheid maar slaat in de praktijk als een tang op een varken.
Maar hoe belachelijk die regel ook is, aan die voorwaarde is dankzij de genereuze gift uit Den Haag inmiddels voldaan. En bedenk nog even: als Ede zegt dat er dit jaar 5 miljoen winst wordt gemaakt dan zal dat in de praktijk wel zo’n 15 miljoen winst worden die dan weer wordt weggemoffeld met allerlei reserveringen voor kosten die dan niet worden uitgegeven waarna het geld stilletjes in de algemene reserve terechtkomt.
Al met al: er is nu geen enkele reden om de OZB te verhogen, niet met 3,5% en zeker niet met 13,5%. Natuurlijk komt het beter uit om het nu te doen, in plaats van in 2026 want dan komen de verkiezingen er aan en niemand wil op die verkiezingsmarkt staan met een sticker op z’n voorhoofd waarop staat dat hij net de belastingen heeft verhoogd.
Maar gelukkig is het nu niet meer nodig. De belastingen hoeven niet omhoog. In mijn glazen bol zag ik alleen wat anders. Namelijk dat de belastingen wel omhoog gaan. Niet meer 13,5% maar met een procentje of zes, zeven. Tijdens de raadsvergadering gaan de coalitiepartijen namelijk pleiten om de belastingen niet te verhogen. Althans, niet met zoveel.
Dan wordt er voor de vorm nog een beetje gediscussieerd en zegt het college toe de verhoging te halveren. Scoren voor de coalitie. Maar in de praktijk hoeven de belastingen helemaal niet omhoog. De wethouder zou eens moeten beginnen met eerlijke rapportage. En misschien een weekje wachten met die begroting tot die septembercirculaire binnen is en een volledige begroting presenteren, zonder vage memo’s achteraf.
Dat lijkt me pas eerlijke, christelijke politiek.
Idealiter zou een overheid beoordelen en bepalen wat voor een vastgestelde periode de kosten zijn, en dan via alle beschikbare wegen gelden te vorderen om die kosten te kunnen dekken, o.a. via belastingen.
In de praktijk zien we echter dat de meeste overheden zich primair richten op het invorderen van zoveel mogelijk (belasting-) inkomsten om dan later “hoge” inkomsten in politieke winst om te zetten, of om later “lage” inkomsten op te kunnen voeren als reden om belastingen te verhogen.
Het spelletje werkt uitstekend omdat dit mechanisme en de uitvoering ervan eigenlijk alleen bij de twee bestuurlijke toppen bekend zijn, de professionele politieke top en de professionele ambtelijke top. Bij alle politieke lagen daaronder ontbreekt de tijd, de interesse en de kennis van dit mechanisme (politiek amateurisme), terwijl bij de verschillende ambtelijke lagen de interesse en kennis enkel georiënteerd is op het eigen vakspecialisme.