Jij Sentimentele Gek!

Ergens in 1973 was ik enkele weken in de woonkamer aan bed gekluisterd. Tante An introduceerde mij toen in de wereld van schrijver H. de Roos. Als mijn moeder mij dan hoorde grinniken wilde ze daar wel deelgenoot van worden. Ik deed dan mijn best de grappen van boerenknecht Gerben Zonderland zo goed mogelijk voor te lezen zonder daarbij zelf in een lachbui te blijven steken. Maar het was paarlen voor de zwijnen werpen. Mijn gevoel voor deze humor bleek echter geheel van vaderskant te komen.

Onlangs heb ik in een vlaag van puur jeugdsentiment bij ‘Tante Annie’, een antiek vintage brocante retrowinkel in Laren, ‘Met de Kameleon erop los!’ van dezelfde Hotze de Roos aangeschaft. Mijn vrouw kocht daar iets met boerenbont. Doordat ik nu, als gevolg van corona, aan bed ben gekluisterd liet het werkelijke (her)lezen niet lang op zich wachten. En het moet worden gezegd, het werd een heel andere leeservaring dan zo’n kleine vijftig jaar geleden.

Toen ik het boek dichtsloeg bleek dat ik de specifieke humor van Gerben intussen wel iets ben ontstegen. Maar ik betrapte mij er op dat een klein traantje was ontstaan. “Hou toch eens op jij sentimentele gek!” sprak ik mijzelf sterk vermanend toe. Maar goed, wat er gebeurde was wel echte emotie. Ik was gegrepen door een uitermate sterk gevoel van weemoed naar een tijd en een samenleving die eigenlijk niet meer bestaat. Toen de schaalvergroting en privatisering nog niet hun uithollende werking hadden gedaan.

Toen kon je als postbode Sjoerd of bezorgdienst van kleine zelfstandige Wierda op basis van één inkomen nog een huis kon kopen en een gezin kon onderhouden. Naar een tijd van gemeenschapszin en collectief denken en handelen. Omzien naar elkaar door, het woord moest nog geïntroduceerd worden, crowdfunding die spontaan bedacht werd aan de keukentafel gevuld met glazen melk en boterhammen met pindakaas. Waar toezien op elkaar een morele plicht was en je mantelzorg uitvoerde zonder ooit van het woord te hebben gehoord.

Je met een pannetje soep de weg overstak om die zieke oude buurman van iets helends te voorzien. In boeken van de Kameleon was toen trouwens al een kentering waarneembaar. In de houding van de mensen ‘uit de stad’ was al iets merkbaar welke kant het ook langzamerhand op zou gaan met het leven op het platteland. Kortom, u merkt hoe ik bevangen door weemoed en nostalgie dit deeltje dichtsloeg. Dikke spruitjeslucht vermengd met vette kneuterigheid. Iets wat ik ook wel eens heb bij het bekijken van de site op facebook met oude foto’s van Ede.

Ik ken allerlei aspecten van oud Ede helemaal niet en heb er verder ook geen binding mee. Maar toch drijf ik met mijn gedachten dan wel eens af en probeer mij dan bepaalde zaken van toen in te beelden. Maar goed, ik zal uw prangende vraag ‘Maar vroeger was zeker alles beter hè?’ beantwoorden. Volstrekt niet mensen! Daar zijn ook nog wel wat boekjes over open te doen. Maar vast staat dat we veel goede dingen op het menselijke vlak (sociale cohesie) in de loop der tijd zijn kwijtgeraakt.

Ik vroeg mij trouwens af of zo’n sentimentele bui gewoon leeftijd gerelateerd is of toch ook één van de symptomen kan zijn van corona? Ik zal mij binnenkort, als de testen negatief uitvallen, daarover hopelijk positief kunnen uitlaten door een andere jeugdliteratuurklassieker te gaan lezen. Blijkt er geen correlatie te zijn tussen corona en mijn sentimentele buien dan vrees ik het ergste voor de toekomst…