Okay, ‘Mijn stad’ haalt het niet bij ‘America the beautiful’, maar Ede heeft echt meer dan genoeg om trots op te zijn. Ook al jeuken mijn vingers om een kritische column te schrijven, beloofd is beloofd, vandaag alleen maar positiviteit.
Eigen voorkeuren en de reacties op de vraag: “Wat is het mooiste plekje van Ede?” kwamen helaas op een niet heel afwisselende lijst, stiekem is het bijna allemaal natuurschoon met een flinke dosis cultuurhistorie + Bernardo’s. Maar daar is moeilijk iets aan te doen, de natuur in de gemeente Ede is gewoon prachtig dus logisch dat de top 10 er bol van staat.
Genoeg inleiding, het is tijd voor tien dingen in de gemeente Ede die je gezien MOET hebben.
1) De Hoge Veluwe National Park + Kröller-Müller Museum
Vast geen verrassing, het Nationale Park De Hoge Veluwe is niet alleen een hoogtepunt van Ede maar een parel van Nederland. Dit prachtige natuurgebied is wereldberoemd dankzij de afwisseling tussen cultuur en natuur. Eén van Europa’s grootste beeldentuinen. De op één na grootste Van Goghverzameling ter wereld, topstukken van Monet, Picasso en Mondriaan vind je midden in het park in het Kröller-Müller Museum. Naast deze grootheid is er nog een unieke museumervaring mogelijk op de Hoge Veluwe. Neem letterlijk en figuurlijk een kijkje onder de grond in het Museonder, het eerste ondergrondse museum ter wereld. En laten we Berlage’s Jachthuis Sint Hubertus niet vergeten. Toch blijft de Hoge Veluwe vooral fantastisch door de natuur. Ruim 5.500 hectare aan bos, vennen, stuifzand, heide met her en der een moeflon of edelhert. Witte fietsen die iedere bezoeker kan gebruiken om zichzelf over de meer dan 40 kilometer aan fietspaden te verplaatsen. Uiteraard kan er ook heerlijk gewandeld worden. Kortom, vast geen verrassing maar met recht staat dit prachtige gebied op nummer 1.
2) Bernardo’s IJssalon
Al eerder schreef ik over Ede’s trots: Bernardo’s en natuurlijk hoort Bernardo’s in deze top 10. Als je in Ede bent MOET je gewoon even langs deze ijssalon. Niet alleen omdat het ijs super lekker is en van bijzondere kwaliteit maar ook omdat het een echt Ede’s begrip is. Iedereen kent Bernardo’s en heeft Bernardo’s lief. Nu zit er sinds kort een nieuwe ijssalon in Ede die ijs van dezelfde kwaliteit maakt. Puro Gelato & Café – of maar gewoon: Puro’s. Bestuurders in Ede willen graag dat onze stad FOODstad is/wordt. Maar een ijsstad is het al echt aan het worden. Dus ben je in Ede, vergeet niet een ijsje van topkwaliteit te nemen.
3) De Ginkelse Heide / Kreelsche Plas / de Schaapskooi
De Ginkelse Heide is niet alleen de beste plek om te vliegen, geweldig om de gemarkeerde wandel-, fiets-, mountainbike- en ruiterroutes te volgen maar gewoon HEEL erg mooi. Om het geheel helemaal compleet te maken gaat er elke dag een herder met zijn schapen vanuit de schaapskooi de hei op. Ook hier edelherten, wilde zwijnen en reeën. In de lammerentijd of rondom de jaarlijkse herdenking van operatie Market Garden is deze plek extra speciaal. Op elk moment is een rondje wandelen, bijvoorbeeld rondom de Kreelse Plas een top idee.
4) Landgoed Kernhem
Suske en Wiske nummer 227 heeft dit landgoed wereldberoemd gemaakt. Edese volksverhalen kwamen voor een breed publiek tot leven. Het cultuurhistorisch landgoed heeft alleen hierom al bijna een plekje in de top 10 verdiend. Naast nostalgische waarde voor de schrijver (aan de Doolhoflaan ligt het prachtige gebouw van scoutinggroep Pieter Maritz) heeft het landgoed zelfs zonder nostalgie genoeg te bieden. Wandel bijvoorbeeld in de schemering van huis Kernhem de Doolhoflaan over tot de kleine grafheuvel uit de bronstijd waar bovenop in de 18e eeuw een doolhof werd aangelegd. Je loopt tussen de prachtige beuken uit 1735 maar zal zeer waarschijnlijk ook heel veel vleermuizen zien. Vergeet niet om even in de bloedsteen te prikken.
5) Middelpunt van Nederland
Op nummer vijf staat een punt waar je als Edenaar of toerist natuurlijk even geweest moet zijn. Nu heeft Ede vaak niet zoveel met zichzelf op, maar we zijn echt, maar dan ook echt, het geografisch middelpunt van Nederland. Een plek die je zo gezien hebt maar toch even geweest moet zijn. Naast een prachtig uitzichtpunt richting Barneveld over de Gelderse Vallei ben je ook al in de buurt van nummer 10 van de lijst dus deze twee kun je makkelijk combineren. Nu hoorde ik van fans dat je in Ede erg goed aan geocaching kunt doen. Er ligt er eentje verstopt bij het middelpunt, dus succes!!
6) Doesburgermolen
Gebouwd in 1620 en nog steeds operationeel, de Doesburgermolen, één van de oudste molens van Nederland. Even binnen kijken is natuurlijk het leukst, de molen is gewoonlijk geopend op zaterdagen van 10:00 tot 16:00 maar een afspraak maken met de vrijwillige molenaar is ook mogelijk.
7) Wekeromse Zandverstuiving
Het Wekeromse Zand is een landschap om van te dromen. De zandverstuiving bestaat uit actief stuifzand, uniek in Noordwest Europa. Het is niet alleen een bijzonder en waardevol natuurgebied maar ook gewoon een prachtige plek om te ravotten in het zand. Het gebied is rijk aan plant- en diersoorten, denk bijvoorbeeld aan een kudde moeflons en heidekoetjes maar er leven ook veel zeldzame vogelsoorten zoals de boomleeuwerik, nachtzwaluw, roodborsttapuit en de boomvalk. Naast natuur is er ook een bijzonder overblijfsel uit de IJzertijd te vinden. Kortom zeer de moeite waard om een keer of weer eens te bezoeken.
8) Hoekelum / Het paradijs / de Sysselt
Het lijkt een beetje onlogisch om Hoekelum en de Sysselt samen te pakken maar vanuit het perspectief van de stuwwal is het nog best logisch. Landgoed Hoekelum ligt aan de zuidkant van de stad Ede, de Sysselt ligt meer in het noorden. Beide zijn prachtige plekken om heerlijk te wandelen. Een Edese bijnaam voor de Sysselt is niet voor niets: ‘Het Paradijs’. De zeer oude grove dennen met zware stammen, brede kronen en grillig gevormde takken geven het bos daar een bijzondere sfeer en hoort daarom zeker thuis in de top 10 Edese plekken waar je geweest moet zijn. Hoekelum is een oude buitenplaats met een sfeervol 18e-eeuws huis dat ook wel ‘kasteel’ wordt genoemd. Het wordt omringd door een prachtige vijverpartij en bijzondere gebouwen. Eén van deze gebouwen is boerderij Hoekelum, een leuke groepsaccomodatie, bed & breakfast, koffiekamer en natuurlijk: de kaasmakerij. Het mooie binnenveld van Bennekom heeft de top 10 niet gehaald maar is stiekem ook erg aan te raden. Een prachtig klompenpad dat begint bij Hoekelum is zeker de moeite waard.
9 Het Belgenmonument
Niet zo spectaculair om te zien maar wel een bijzonder interessante plek waar je toch ook echt een keer geweest moet zijn. (Het Belgenmonument ligt in de buurt van alles genoemd bij nummer 3 dus dat is makkelijk te combineren.) Tussen Ede en Arnhem stond in 1915 een complete stad: ‘vluchtoord Ede’. Nu is er bijna niets meer terug te vinden, wel liggen er nog altijd, net naast het fietspad naar de Driesprong een paar grote betonblokken, die de plaats aangeven waar de centrale stond. Het ‘Belgenmonument’ is een prachtige plek om even naar toe te wandelen. Met kinderen is het ook zeer de moeite waard om eens op zoek te gaan naar de loopgraven die het Nederlandse leger in die tijd groef op dezelfde hei om te oefenen voor de oorlog waar we toch neutraal in bleven.
10 De Muur van Mussert
We sluiten de top 10 af met een controversiële. De afgelopen jaren was er veel te doen in Ede over deze plek. Ongelofelijk belangrijk historisch erfgoed. Een lelijke hoop stenen die zo snel mogelijk omgebouwd moet worden tot een stukje extra camping. Eerlijk is eerlijk, echt heel veel te zien is er niet, maar toch wordt ‘de Muur van Mussert’ een rijksmonument. Het Nationaal Tehuis was tussen 1936 en 1945 een nationaalsocialistisch complex van gebouwen en terreinen op de Goudsberg te Lunteren. De in 1938 gebouwde ‘Muur van Mussert’, genoemd naar leider van de NSB ir. A.A. Mussert werd 150 meter lang en tien meter hoog. In de muur is een kamertje gemetseld waar Mussert zijn brieven aan Hitler schreef. Nu het duidelijk is dat de muur niet gesloopt gaat worden en er misschien zelfs een ondergronds museum bij gaat komen moet je ook hier toch echt even geweest zijn. Al is het maar om even te proberen om je voor te stellen dat hier 20.000 Nederlanders stonden –nog voordat de Duitsers ons land bezetten– die de Hitlergroet brachten. De muur ligt er dicht bij het geografisch middelpunt van Nederland (nummer 5 uit deze top 10) dus een bezoekje is makkelijk te combineren.
Tot zover de top 10. Uiteraard ben ik benieuwd welke plekken jullie missen in de lijst. Wie weet komt er ooit een vervolg want er is flink veel te zien en te doen in onze mooie gemeente. Nu eerst even vakantie. Daarna eerst maar weer eens een paar heerlijk kritische columns.
Fijne zomer allemaal!