Het politieke jargon staat bol van synoniemen. Dat is handig om vervelende boodschappen zo te verpakken dat het allemaal niet zo erg klinkt. Klassiek voorbeeld is het begrip ‘ombuiging’ dat vroeger gewoon bezuiniging heette. Het vervelende van synoniemen is dat op het moment dat iedereen snapt dat een ander woordje precies hetzelfde betekent als het woordje dat vervangen wordt het geen zin meer heeft om het te gebruiken.
Gelukkig zijn er nog woorden waar mensen nog wel intrappen. Transformatie bijvoorbeeld. Vijf jaar geleden kreeg iedere gemeente de organisatie van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, de Participatiewet en Jeugdwet vanuit Den Haag op het bordje geschoven. Dat kwam niet uit de lucht vallen want dat was al een paar jaar bekend. Na vijf jaar heeft Ede dit nog steeds niet goed voor elkaar en wat je vroeger falen noemde heet nu: ‘we zitten in een transformatie’.
Falen als het gaat om uitvoering, falen als het gaat om de kosten. Want er zijn handige ondernemers die er iets meer van snappen en zich verrijken over de rug van hulpbehoevende Edenaren en vervolgens wethouders die roepen dat er te weinig geld uit Den Haag komt.
Om de kosten binnen de perken te houden heeft Ede nu zes leidende principes. En daar komen de synoniemen weer. Het eerste leidende principe heet ‘Normaliseren’ en daaronder staat; “Wij vinden daarom dat professionele ondersteuning minder vanzelfsprekend moet worden en inwoners en hun omgeving meer zelf aan zet zijn.”
Het tweede leidende principe heet ‘Informele ondersteuning is duurzaam’ en daar staat onder “Er zijn steeds meer inwoners die een beroep willen doen op hun netwerk”.
Het derde principe: ‘Onze ondersteuning is efficiënt en gericht op zelfstandig functioneren’. Daar wordt dan bijgeschreven: “We verliezen ons niet in het 100% oplossen van de hulpvraag, maar kijken vooral wat nodig is om de inwoner weer zoveel mogelijk zelfredzaam te laten zijn.”
Drie leidende principes waarin omfloerst wordt omschreven dat je als zorgvragende inwoner van Ede niet direct professionele hulp krijgt. Ga maar naar je eigen netwerk. Zorg maar dat je zelfredzaam bent.
Daar sta je dan als 80-jarige alleenstaande oma. Geen fut meer om zelf de boodschappen te doen. Het huishouden dat verslonst. Niet meer de kracht om zelf je steunkousen aan te trekken. Dan klop je aan bij de gemeente die een regisseur op je af stuurt die je als eerste zegt dat professionele hulp niet vanzelfsprekend is. De regisseur? Ja, dat is een medisch en sociaal genie die in één keukentafelgesprek van een half uur exact weet te vertellen wat je mankeert en wat daar aan moet gebeuren.
En wat daar aan moet gebeuren dat doe je zelf maar. Je moet zelfredzaam zijn en anders ga je maar naar je eigen netwerk van allemaal andere 80-jarige oma’s. Want de gemeente Ede zit in een transformatie die al vijf jaar duurt en maar niet lukt. ’We zijn aan het leren’ zei de wethouder. Na vijf jaar.
In heel Nederland klinkt de roep om een sterkere overheid. Niet in Ede. Ede verzon zes leidende principes die leiden tot lijden. Het beleidskader transformatie sociaal domein is dan ook één groot synoniem: ‘zoek het zelf maar uit!’.