Het was 1945 aan het einde van de oorlog. Mijn opa reed met paard en wagen van zijn boerderij naar Coevorden. Omdat Coevorden vlak aan de Duitse grens ligt, was dat geen ongevaarlijk ritje. Geallieerde gevechtsvliegtuigen hadden de opdracht transportmiddelen in Duitsland zoveel mogelijk uit te schakelen en zo vlak aan de grens was het piloten niet altijd duidelijk of ze boven Duits of Nederlands gebied vlogen. Opa werd met paard en wagen opgemerkt door een geallieerd gevechtsvliegtuig en deze zette een duikvlucht in met de kennelijke bedoeling hem van de weg te schieten. Mijn oma zag het staand voor de boerderij allemaal in grote angst gebeuren. Het gevechtsvliegtuig naderde snel, maar in plaats van in een greppel een veilig heenkomen te zoeken bleef mijn opa eigenwijs op de bok zitten. Op het laatste moment onderbrak de piloot zijn duikvlucht en vloog zonder te schieten over, tot grote opluchting van mijn oma. Opa kwam veilig in Coevorden aan.
In Ede ging dat anders. De bij Ede liggende kazerneterreinen waren een duidelijk Duits doelwit en werden in 1944 bij het begin van de slag om Arnhem dan ook door geallieerde vliegtuigen gebombardeerd. Dat ging niet helemaal goed. De kazerneterreinen werden weliswaar geraakt en 25 Duitse soldaten kwamen om het leven, maar door missers vielen onder de Edese bevolking 69 slachtoffers. Zie ook deze link
Die tijd ligt gelukkig ver achter ons. De kazerneterreinen zijn inmiddels geen kazerneterreinen meer en in 2007 door de Rijksoverheid aan de gemeente Ede verkocht. Toch is het verleden niet ver weg, want overal op het terrein kunnen nog explosieven uit de Tweede Wereldoorlog onder de grond liggen. Deze explosieven moet de gemeente Ede opruimen omdat ze het gebied wil ontwikkelen. Kosten in 2018: 1.9 miljoen euro. Volgens het Edese College betaalt het Rijk hier 70% van en wordt 30% doorberekend aan projectontwikkelaars.
Dit jaar wil de gemeente beginnen met het opruimen van explosieven in het 28 hectare grote gebied waar het World Food Center (WFC) is gepland. Volgens ambtelijke bronnen liggen de afspraken hier enigszins anders. Tot eind 2020 betaalt het Rijk alle kosten van het explosieven opruimen, daarna komt 30% voor rekening van de gemeente. Het is Ede er dus alles aan gelegen voor het einde van 2020 met deze klus klaar te zijn. Of dat gaat lukken is de vraag want een groot deel van het terrein is groen. Met andere woorden: voor het explosievenonderzoek zal er gekapt moeten worden, daar heb je vergunningen voor nodig en dat kan allemaal extra tijd en geld kosten.
Hoeveel tijd en hoeveel geld weet nog niemand.
Wat ook niet gaat helpen is dat het te bebouwen WFC terrein direct grenst aan natuurgebied de Sysselt. Dat brengt stikstofbelasting voor de Sysselt met zich mee. Omdat de hoeveelheid stikstofbelasting voor heel Ede aan grenzen is gebonden, heeft Ede aan de ontwikkeling van het WFC gebied prioriteit gegeven bij de verdeling van de beschikbare stikstofruimte. Dat kan betekenen dat de ontwikkeling van het WFC gebied gevolgen heeft voor het wel of niet doorgaan van andere bouwplannen in de gemeente Ede.
Welke gevolgen en hoeveel dat gaat kosten weet nog niemand.
Ten slotte heeft Ede de in het gebied aanwezige hazelwormen en zandhagedissen bericht dat de menselijke ontwikkelplannen betekenen dat ze op moeten krassen naar een ander gebied. De gemeente betaalt de verhuiskosten en het inrichten van het nieuwe huis.
Hoeveel tijd en hoeveel geld dit gaat kosten en wat het betekent voor de overlevingskansen van deze wormen en hagedissen weet nog niemand.
Wat wel bekend is, is dat de gemeente Ede bij de ontwikkeling van het WFC terrein met meerdere type bommen te maken krijgt en dat het onzeker is of die bommen afgaan.
Mijn opa overleefde, of hetzelfde geldt voor de WFC plannen is afwachten.