In Den Haag hebben ze het misschien nog niet door, maar in Ede is het al doorgedrongen: de stikstofcrisis kan snel opgelost worden. “Zo’n columnistje van Ededorp zal het zeker beten weten dan de hele Nederlandse goegemeente,” denkt u nu natuurlijk. Mocht u dat denken, dan heeft u gelijk. Ik moet er wel bij zeggen dat ik het ook niet helemaal van mezelf heb.
Wat ik wel van mezelf heb is de verbazing over de trage reactie van alles en iedereen, inclusief de overheid, op de stikstofcrisis. In juli 2018 was immers al duidelijk welke kant het opging. De Advocaat Generaal van het Europees Hof concludeerde toen dat natuurgebieden die lijden onder een stikstofoverschot, beter moeten worden beschermd. Dat deed echter in Nederland geen alarmbellen afgaan. Die gingen ook niet af toen het Europees Hof in november 2018 in een vonnis de conclusie van de advocaat generaal bevestigde. Pas in mei 2019, na de uitspraak van de Raad van State, werd men wakker.
Niet iedereen zat te slapen. In de Volkskrant lees ik dat al in april 2018 een ambtelijke studie de ernstige gevolgen beschreef van een mogelijk negatief vonnis van het Europees Hof. De minister werd van het bestaan van deze studie echter niet op de hoogte gesteld. Later zou ze er wel over gehoord hebben….
Ambtenaren die essentiële informatie niet met hun baas, de minister, delen. Hier ligt een taak voor ons parlement om uit te zoeken hoe zoiets mogelijk is.
Maar goed, dat is voor later. We moeten nu vooruit kijken. Hoe gaan we deze crisis oplossen? Laten we eerst beoordelen wat het Europees Hof eigenlijk gezegd heeft. Want in tegenstelling tot wat velen misschien denken, vindt het Hof dat het Nederlandse stikstofbeleid, oftewel de Programmatische Aanpak Stikstof (de PAS), wel kan. Het kan echter alleen als je je aan strenge voorwaarden houdt die tot natuurbehoud en natuurverbetering leiden. Oftewel Nederland moet voldoen aan de zogenaamde Habitatrichtlijn.
Appeltje-eitje. Paniekvoetbal is overbodig. De Nederlandse regering hoeft alleen maar met de Europese Commissie in Brussel af te spreken op welke manier ze met haar stikstofbeleid aan die habitatrichtlijn gaat voldoen. En iedereen, ook Brussel, zal begrijpen dat dat niet van de ene op de andere dag kan. Stel dat Brussel en Nederland volgende week overeenkomen dat wij in tien tot vijftien jaar aan die richtlijn gaan voldoen. Dan kunnen bouwactiviteiten die nu alleen stil liggen vanwege de stikstofuitstoot die ze meebrengen, direct hervat worden.
Oké, toegegeven, dat klinkt simpeler als het is. Het betekent natuurlijk wel dat er fikse en pijnlijke maatregelen moeten worden genomen. Maatregelen die de totale uitstoot van stikstof in die tien tot vijftien jaar naar beneden moeten brengen. Bijvoorbeeld een sterke vermindering van de veestapel, verdere verlaging van de maximumsnelheid, geen verdere groei, maar juist krimp van Schiphol, vliegveld Lelystad ombouwen tot woonwijk etc.
Wordt met die maatregelen de rekening niet te veel bij boeren neergelegd kun je je afvragen. Niet per se. Minder dieren betekent niet automatisch minder boeren. Als de consument bereid is meer te betalen voor een duurzaam geproduceerd, agrarisch product is er een toekomst voor veel meer boeren. Wie daartoe bereid is, toont pas echte solidariteit met de Nederlandse boer.
Kortom, de oplossing voor de stikstofcrisis ligt voor het grijpen. Sterker nog, ze ligt eigenlijk al in onze handen.
Bronnen:
https://minlnv.nederlandsesoorten.nl/content/habitatrichtlijn
https://www.raadvanstate.nl/@115651/pas-mag/
http://www.commissiemer.nl/docs/mer/diversen/factsheet_05.pdf