“Je moet eigenlijk hopen op uitspoeling van nitraat naar het grondwater.” Ik was verbijsterd toen ik een natuurkenner deze zin hoorde uitspreken. Zeker nadat ik in de Trouw van 3 augustus las dat het grondwater in veel kwetsbare grondwaterbeschermingsgebieden te vies is voor drinkwaterwinning. Oorzaak: uitspoeling van nitraat uit mest. Niet zo lekker dus die uitspoeling, waarom zou je er dan op hopen?
Omdat er in de huidige stikstoframp verschillende kwaden zijn is het antwoord: vermesting, verzuring en uitspoeling. Spoelt nitraat niet uit dan blijft het in de bodem. Gevolg: de diversiteit aan plantensoorten neemt af en tevens het aantal insecten en vlinders. Uitspoeling kan dat probleem mede oplossen omdat dan de hoeveelheid stikstof af kan nemen. Maar ja dan zit je nog wel met dat vervuilde grondwater. Een al jaren bekend probleem dat de belastingbetaler inmiddels tientallen miljoenen euro’s heeft gekost. Miljoenen die waterbedrijven uitgeven aan maatregelen om de drinkwaterwinning in stand te houden.
Bizar vind ik het dat deze kosten niet worden doorberekend in de prijs van een gangbaar stuk kiloknaller vlees. Want niet doorberekenen is een subsidie die leidt het tot een regelrechte concurrentievervalsing ten opzichte van geproduceerd vlees dat niet bijdraagt aan die uitspoeling. De slachtoffers van deze oneerlijke concurrentie zijn boeren, ook Edese, die wel anders willen maar afhankelijk zijn. Afhankelijk van een consument die in de supermarkt bereid moet zijn vrijwillig een meerprijs te betalen.
Bijna kansloos zo’n strategie op basis van vrijwilligheid. En zo zitten we opgescheept met een ammehoela vrije markt, in stand gehouden door een falende overheid die deelbelangen boven het algemeen belang stelt. En bovendien met een consument die de uitdrukking “penny wise, pound foolish” niet kent.
Niet alles is kommer en kwel. De uitspoeling van nitraat uit mest neemt plaatselijk gelukkig wel af als gevolg van vrijwillige maatregelen van boeren. Ze gebruiken bijvoorbeeld minder mest en telen andere gewassen. Maar het is niet genoeg. En dus overweegt minister Schouten maatregelen te verplichten. Hoezo ‘overweegt’ denk ik dan. Door de huidige droogte en bijkomend watertekort is het alle hens aan dek. We zitten toch niet te wachten op nog meer vervuilde drinkwaterputten. Bovendien stijgt de uitspoeling als gevolg van de droogte ook nog eens omdat gewassen minder groeien, minder nitraat opnemen en er dus meer nitraat uitspoelt.
Misschien is er een paardenmiddel nodig zoals een verbod op de verkoop van producten die nitraatuitspoeling veroorzaken. In Mexico deinzen ze voor dat soort maatregelen niet terug. Zo werd daar van de week de verkoop van suikerhoudende dranken en snacks aan kinderen verboden om obesitas tegen te gaan. Als de nood aan de mens is, is er bijna geen maatregel gek genoeg om een probleem aan te pakken. Dat bewijst ook de coronacrisis.
Voorbeeldje? De gemeente Ede zet een helikopter in om een ander gevolg van de stikstoframp te bestrijden. Deze moet schelpenkalk over 385 hectare bos uitstrooien om zo de verzuring van de bossen bij de Ginkels heide tegen gaan. Het is uitzonderlijk en bizar, maar begrijpelijk als je midden in een ramp zit.
Net zoals het hopen op uitspoeling van nitraat.
Bronnen:
https://www.nrc.nl/nieuws/2018/04/05/grondwater-vaak-veel-nitraat-nikkel-sulfaat-a1598298
https://www.boerderij.nl/Home/Nieuws/2020/6/Hoger-nitraatgehalte-in-grondwater-door-droogte-606569E/
https://www.ad.nl/ede/helikopter-strooit-meer-dan-1-miljoen-kilo-kalk-over-edese-bossen~a749f6ba/