Er staat iets nieuws naast de Oude Kerk. Het kunstwerk ‘Meridiana’ om precies te zijn. Een paar dagen na het schrijven van de column: ‘structurele zorg’ koopt Ede een nieuw kunstwerk. Boos kijken, schande roepen en hoppa nieuwe column schrijven. Maar wacht, Ede koopt het niet. Ede krijgt het van mevrouw Harmsen van der Vliet-Ameshoff.
Deze column had de titel, ‘smaken verschillen’, moeten krijgen maar de reacties op de Facebookaankondiging van deze verrijking van onze openbare ruimte vond ik zo grappig dat ik er maar eentje gebruikt heb. (bedankt Everinda!) “Uuhm oke en wat is het?”
Niet alleen Everinda wist niet wat het was. “Kiek het is de schoenlepel van de GVR!!” of: “een afgekloofde kippepoot” en natuurlijk ook gewoon: “Wat een lelijk ding zeg!” Zelf dacht ik aan citymarketing rondom van Gogh, een ode – in de vorm van een afgesneden en uitgedroogd oor – aan deze tragische man, waarvan zoveel kunst in onze prachtige gemeente is terechtgekomen, midden in ons centrum. Maar al lezend bleek dat niet automutilatie maar dat spelende kinderen in de zon de inspiratie waren. Kunst. Ondertussen toch best veel reacties in de lijn van mijn eerste gedachte:
“Jup ool dit geld had beter gebruikt kunnen worden. Zo langzamerhand schaam je je kapot om in deze gemeente te wonen”
“Lees net op mijn facebook boven dit artikel dat de voedselbank in Ede geld tekort komt . Maar zal wel weer een ander (geld)potje wezen.”
Samengevat: “Geef het geld liever aan iets nuttigs”, waarbij even aangenomen wordt dat kunst in de openbare ruimte minder nuttig is dan dagopvang voor onze meest kwetsbare plaatsgenoten. Dat van die voedselbank lijkt wel goed te komen. Gelukkig maar, want het lijkt er op dat we die helaas de komende 31 jaar nog hard nodig hebben. Maar over de voorgenomen bezuiniging van tien miljoen euro op zorg heb ik niets meer voorbij zien komen.
Niets aan te doen? Gegeven is gegeven? Niet helemaal.
Het statutair doel van de stichting die de nalatenschap van mevrouw Harmsen van der Vliet-Ameshoff beheert is:
“De stichting heeft tot doel de belangen van de burgers van de stad Ede te bevorderen door het ondersteunen en/of organiseren van culturele, sociale, maatschappelijke, sportieve en recreatieve activiteiten in de stad Ede.”
Vijf vrijwilligers bepalen waar het geld naar toe gaat. Deze hebben besloten dat het (grotendeels?) een stadsbeeldentuin moet worden en ‘Meridiana’ hoort daar bij. Maar deze vrijwilligers worden door het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Ede benoemd. Dus de gemeente Ede kiest zelf wie er aan de knoppen zitten. Kortom, dit kunstwerk overkomt ons niet zomaar, het is gewoon een keuze wat betreft de inzet van onze (schaarse) financiële middelen.
Kunstliefhebbers zijn blij (ik las op Facebook ook een paar positieve reacties) en Ede is weer iets mooier/lelijker.* Willen we in de toekomst minder geld naar kunst in de openbare ruimte zodat er meer geïnvesteerd kan worden in groen, de voedselbank, zorg of dat we kunnen sparen voor een recreatieplas, dan moeten we zorgen dat onze gemeenteraad er voor zorgt dat het college van B&W hierop gaat aansturen bij toekomstige bestuursbenoemingen. Geen kunstliefhebbers meer in het bestuur maar mensen met een groen, sociaal of wat van hart dan ook. Of het lekker laten gaan en af en toe tegen een nieuw kunstwerk in de stadsbeeldentuin van Ede aanlopen.
* doorhalen wat niet van toepassing is
Foto: Aaron Eskes / Robbin van Zoest
Tja, kunst moet niet per definitie “mooi” zijn, maar moet wel emotie oproepen. “Meridiana” is daar bij Harmen kennelijk in geslaagd.
En ja, de besteding van het geld dat uit het Harmsen-vanVlietfonds vrijkomt is door de erflaters (niet alleen mevrouw Harmsen van Vliet, maar ook en vooral meneer Harmsen) nu eenmaal per testament in handen gelegd van B&W van Ede, in het kennelijke vertrouwen dat het daar in goede handen is.
’t Probleem is natuurlijk dat politici een beperkte houdbaaarheidsduur hebben, en over het algemeen genomen niet erg veel belangstelling voor cultuur hebben. Dus door de selectie van kunstwerken uit te besteden aan een commissie is geen slecht idee. Alleen worden de commissieleden natuurlijk niet democratisch gekozen (je kunt je niet aanmelden voor die commissie), maar uit het netwerk van de betrokken bestuurders aangetrokken. “Ons-kent-ons” praat nu eenmaal makkelijker.
Hoe dan ook, meer kunst in de openbare ruimte schaadt niemand, en als het geld uit een fonds komt is er
(althans dat hoop ik) in principe geen gemeenschapsgeld nodig. Maar dat laatste ben ik niet zeker van. Als ik het subsidieregister 2018 van de gemeente Ede zo bekijk, staan daar heel wat subsidies in voor tal van cultuur gerelateerde activiteiten. Waaronder tamelijk vage.