Schaatsen zit in de genen van de Nederlanders. Als er natuurijs is staan ruim 4 miljoen mensen op de schaats. Dat maakt het schaatsen niet alleen tot een van de populairste sporten in ons land. Het behoort inmiddels tot het cultureel erfgoed. Talloze schilderijen door de eeuwen heen getuigen ervan. Nederland presteert al jaren goed op de Olympische Winterspelen en de Europese en Wereldkampioenschappen dankzij de behaalde schaatsmedailles. Het schaatsen genereert een zeer grote media aandacht en komt vrijwel alleen positief in het nieuws.
Natuurijs en kunstijs
Door de wisselvalligheid van klimatologische omstandigheden en de opwarming van de aarde kan ons land niet jaarlijks rekenen op natuurijs. Dat dupeert enerzijds de miljoenen natuurijsliefhebbers. Zij moeten dan uitwijken naar een van de kunstijsbanen. Ons land kent een redelijk dekkend netwerk van 400 meter kunstijsbanen, die behalve voor recreatieve schaatsers vooral ook gebruikt worden voor training en wedstrijden. Wedstrijdrijders in deze regio worden belemmerd hun sport te bedrijven, omdat ze bijna allemaal 100 kilometer moeten reizen om te kunnen trainen op een van de dichtstbij liggende kunstijsbanen van Deventer, Utrecht, Nijmegen en Dronten.
Initiatieven voor een 400 meter kunstijsbaan
Opvallende witte vlekken in het netwerk van 400 meter kunstijsbanen zijn onder andere de regio Ede-Arnhem en de provincie Zeeland. Diverse onderzoeken o.a. van de KNSB hebben dit aangetoond.
Diverse pogingen vanuit het particulier initiatief vanaf 1970 in de regio Nijmegen-Arnhem-Ede om te komen tot een 400 meter baan leden schipbreuk. Een laatste poging in Arnhem strandde in 1983 waarna de Edese Courant verzuchtte: “Kunstijs, en dan met name een 400 meter baan, een utopie in Gelderland”.
Nadat de gemeente Nijmegen akkoord was gegaan met de bouw van een recreatieve, overdekte 333 meter ijsbaan en ijshockey baan in de Brabantse Poort (geopend in 1996) voelde de KNSB-verenigingen zich tekort gedaan door het afwijzen van de wensen van de wedstrijdrijders. De schaatsverenigingen van Wageningen, Ede, Rhenen en Veenendaal startten daarop in 1992 een initiatief om te komen tot een open 400 meter baan op de Wageningse Berg, geschikt zowel voor wedstrijdsporters als recreanten, voor topsport als breedtesport; het plan strandde in 1999 in de gemeenteraad van Wageningen.
Intussen is er een intensievere samenwerking van de grond gekomen tussen de gemeenten in de regio. Eerst via de WERV-gemeenten, later uitgebreid met andere Vallei gemeenten onder de noemer Food Valley. Er is vanuit de Edese IJsvereniging een nieuw initiatief gekomen voor een evenementenhal annex overdekte kunstijsbaan ten zuiden van de A12 in Ede: Icevalley. Dat project is inmiddels aanleiding voor de gemeenten Ede en Wageningen om een haalbaarheidsonderzoek in te stellen door het Mulier Instituut naar het realiseren van een kunstijsbaan in combinatie met een zwembad. Beide gemeenten zijn immers over 15 jaar toe aan een nieuw zwembad. Inmiddels is het “Behoefteonderzoek zwemwatercapaciteit en ijsbaan in de gemeenten Ede en Wageningen” (2019) verschenen. Het rapport spreekt zich in positieve bewoordingen uit over de haalbaarheid van een kunstijsbaan.
Sportforum Ede heeft in zijn toekomstvisie het verder uitwerken van de plannen om te komen tot de realisatie van een overdekte regionale kunstijsbaan in combinatie met een evenementenhal als een van de topambities opgenomen als voorzet voor een Sportakkoord met Sportservice Ede en Gemeente Ede.
Draagvlak
Het initiatief betekent niet alleen het in vervulling gaan van een reeds lang geuite wens van de bevolking om een dergelijke voorziening te realiseren. Talloze vrijwilligers hebben immers vanaf 1970 zich ingezet voor een dergelijke voorziening in de regio. Er zijn zelfs 2 demonstraties geweest van schaatsenthousiastelingen om deze wens kracht bij te zetten: bij het provinciehuis in Arnhem en het stadhuis in Wageningen.
Ook de politiek in Ede laat zich niet onbetuigd. In de recente partijprogramma’s van vier politieke partijen van Ede wordt de wens uitgesproken voor een kunstijsbaan, al dan niet in combinatie met een evenementenhal.
Waarom moet de kunstijsbaan werkelijkheid worden?
Allereerst omdat er een aantoonbare behoefte is: de bevolking wil het.
Een ijsbaan draagt ook bij aan versterking van het leefklimaat en daarmee tevens aan het vestigingsklimaat van al dan niet food gerelateerde bedrijven, onderzoeksinstituten en kennisinstellingen.
Ook sluit het aan bij de ambities van de provincie om Gelderland op Olympisch Niveau te brengen. Hiervoor zijn voldoende goede accommodaties zowel voor de topsport als voor de breedtesport nodig om evenementen hier naartoe te halen.
Het is belangrijk om een sport als schaatsen voldoende ontplooiingskansen te bieden om meer mensen regelmatig aan het bewegen te krijgen. Zowel voor de provincie Gelderland als de gemeente Ede zal de uitgesproken ambitie om 75% van de bevolking aan het sporten te krijgen in één klap zienderogen dichterbij komen.
IceValley, een moderne hal, die gebruik maakt van de meest innovatieve technieken, milieuvriendelijk, energiezuinig en duurzaam, ook qua exploitatie. Een multifunctionele, flexibele, futuristische hal waarmee Ede zich zal onderscheiden van de doorgaans monofunctionele en daardoor niet exploitabele ijsbanen in Nederland. In de winterperiode doet deze dienst als kunstijsbaan en genereert het inkomsten uit de bezoekersaantallen en in de zomerperiode is er plaats voor commerciële evenementen: topsport- en grootschalige breedtesportevenementen, culturele evenementen/entertainment en bedrijfsleven.
Het bedrijfsleven kan er zich presenteren via beurzen, exposities en manifestaties. De culturele evenementen lopen uiteen van grootschalige muziekuitvoeringen, theaterproducties, megacinema tot popconcerten.
Kortom, voor de gehele bevolking, inclusief de internationale studentenpopulatie.
Een goede aanvulling op de reeds aanwezige partijen in de regio waarmee krachtige, waardevolle en functionele dwarsverbindingen mogelijk zijn: de kennisinstituten WUR Wageningen en Kenniscampus Ede, Topsporthal Ede, Topsportgeneeskunde Ziekenhuis De Gelderse Vallei en Nationaal Sport Centrum Papendal.
De vraag Utopie of werkelijkheid is hiermee door mij beantwoord.
Theo van de Rijt