Op OmroepEde zag ik een reportage. Een goede reportage! Ik zag een man die een beetje boos was over een naamswijziging. Ik nu ben ik ook boos. Een beetje dan, he? Het gaat over De Grift en voor alle nieuwbakken Edenaren: dat is, net als in Amsterdam, een soort van gracht maar dan anders. Grift is een ander woord voor kanaal. Deze grift heet al honderden jaren De Grift. Ooit heette De Grift de Bisschop Davidsgrift maar dat is een hele mond vol dus ik snap dat het protestante Bennekom Bisschop David er vanaf liet vallen en De Grift gewoon De Grift ging noemen.
De Grift is een begrip. Ga je fietsen in het Binnenveld dan wil je even naar De Grift. Dan stop je daar even en kijk je over het water en je waant je heel eventjes, ja, bij De Grift. Pas op he, het is niet zomaar een slootje. De Grift is 40 kilometer lang maar we hebben mazzel: het mooiste gedeelte van de Grift ligt op ons grondgebied. Daarnaast vormt De Grift ook de grens tussen Gelderland en Utrecht en aangezien je in de laatste provincie nog niet dood gevonden wilt worden is De Grift dus ook een soort natuurlijke afscheiding tussen goed en kwaad.
Maar De Grift is De Grift niet meer vertelde de man bij OmroepEde. De Grift heet nu Valleikanaal. Ik werd daar een beetje boos om. Welke idioot haalde het in zijn hoofd om De Grift nu ineens Valleikanaal te gaan noemen? Nou hebben we hier in Ede een traditie om alles wat oud is te vernietigen om het later met veel geld weer opnieuw op te bouwen maar ik denk niet dat de beslissing om De Grift ineens Valleikanaal te noemen in Ede is genomen.
Ik gok dat het Waterschap Vallei en Veluwe de schuldige is. Als de gemeente Ede een nieuwe naam had mogen kiezen dan had de Grift nu Valleyriver of FoodCanal geheten, maar bij het Waterschap hebben ze net zo weinig fantasie. Een kleurloze naam waar je honderden jaren historie ineens mee weggooit. Wat gaat het volgende worden? De Oude Kerk wordt The ValleyChurch. De Enkasloot wordt ValleyBeach. En zometeen gaan ze de Kippenlijn ook nog Valleilijn noemen, haha!
What’s in a name vraagt men zich in Frankrijk vaak af en dan antwoord ik altijd: historie. Emotie. Respect. Dat mag je niet zomaar overboord gooien vanwege een commerciële reden. Of omdat iemand graag ergens even z’n plasje over wil doen zodat het net lijkt alsof hij iets bereikt heeft.
Gelukkig denkt de Edese gemeenteraad hier ook zo over en ik kan niet wachten totdat één van de hoeders van ons culturele erfgoed met een motie komt om die gekkigheid van het Waterschap zo snel mogelijk terug te draaien. En misschien en passant dat Waterschap ook maar opheft want behalve belastingaanslagen en suffe naamsveranderingen hoor je daar nooit wat van.
Nee, De Grift moet De Grift blijven. Dat staat nou eenmaal in ons collectieve geheugen, euuh, ge…..
Ik heb al weer lang geleden bij het waterschap mijn treurnis uitgesproken over de naamsverandering van Grift in Valleikanaal. Waterschappen behoren tot de oudste bestuursorganen die kennen. Maat van enig historisch besef is ook bij het waterschap Vallei en Eem geen sprake meer. Helaas.
Ik heb het interview ook gezien, was verbaasd en een beetje boos, waarom moet de grift ineens anders heten.
Er is niemand die mij kan verbieden om de grift de grift te noemen, maar we zijn in NL collectief de weg kwijt, las vanmorgen dat er een wetswijziging aankomt die het woord moeder verbied , het moet nu ouder worden, ik zou bijna zeggen stop de aarde even want ik wil er af.
Prima stukje dat naast kritiek ook veel humor heeft. Jammer dat de verantwoordelijke commissie van ambtenaren dat laatste slechts in beperkte mate bezitten. Wat ze wel hebben is een tomeloze drang historisch perspectief te verkwanselen en zichzelf in het zonnetje proberen te zetten via het verzinnen van eigentijdse nieuwe benamingen die volgens hen wellicht’ ‘cool’ zijn en eeuwigheidswaarde bezitten maar helemaal nergens op slaan en alleen aantonen dat ze niet met de hun toevertrouwde verantwoordelijkheid om kunnen gaan.
Oh ja, misschien kunnen we m beter Greb noemen. Dat mag dan ook 🙂
Leuk stukje maar maar weinig historisch besef. Valleikanaal heet al zo sinds 1941 toen ie werd vergraven uit de voorloper (De Grift), nu bordjes verhangen maakt dat niet anders. Dus niet een commissie de schuld geven maar het historisch besef van inwoners een beetje bijspijkeren in plaats van sentimenteel te doen. En de bisschop davidsgrift was nog weer een voorloper. Dus eigenlijk is de naam grift geschiedsvervalsing voor de huidige versie.
Overigens is het goed te weten wat Grift betekent, inderdaad: kanaal.
Beste Rik. Je hebt je huiswerk niet gedaan. Voor de geschiedenis van Grift en Valleikanaal: zie (o.a) Taeke Stol’s boek “De veenkolonie Veenendaal”. Voordat de ruilverkaveling (in voornamelijk Geldersch Veenendaal) kon worden uitgevoerd moest eerst de afwatering van het zuidelijk deel van de Geldersche Vallei verbeterd worden. Daarvoor werd het Valleikanaal gegraven (als werkverruimingsproject) . In de jaren dertig van de vorige eeuw. De leiding was in handen van een jonge ingenieur die later vooral bekend zou worden als leider van de NSB. Mussert, dus. Met die ruilverkaveling is in de oorlog wel een begin gemaakt, middels het inzetten van joodse werkeloze mannen. Die eind 1942 via Westerbork werden gedeporteerd. Pas begin jaren vijftig werd de “Ruilverkaveling Veenendaal” voltooid. Het Valleikanaal is van voor de oorlog, de ruilverkaveling was een vervolg van het gereedkomen daarvan. De naamswijziging van Grift in Valleikanaal is van recente datum.
@jan: Ik zie het verschil niet, in de jaren dertig idd gestart en volgens de wiki in 1941 uiteindelijk afgerond. Oftewel het heeft even geduurd. En als die naamswijziging van recente datum was, waarom heet het in de jaren dertig bij het graven dan toch valleikanaal c.q. waarom gebruik je zelf die naam. Daarmee was die naam dus toch al lang gegeven?
en dank voor de overige historische context, reuze interessant
@rik: Toen het Valleikanaal gegraven werd (in de jaren 30 van de vorige eeuw) lag de Grift er al zo’n eeuw of acht. Oorspronkelijk de Bisschop Davidsgrift genoemd, naar de Utrechtse bisschop die het ter plekke voor het zeggen had en die de opdracht gaf voor het graven van de Grift ten behoeve van het winnen van het veen in het zuidelijk deel van de Geldersche Vallei. Want daar koon hij geld mee verdienen. Later werd die Bisschop Davidsgrift kortweg Grift genoemd. En zo heette hij dus al honderden jaren vóór het graven van het Valleikanaal.
Je noemt als bron voor jouw verhaal “de wiki”. Maar Wikipedia, hoe waardevol ook, is niet altijd betrouwbaar. Bovendien is het aan te raden om bronnen te verifiëren.
@jan: een beetje later maar toch: volgens mij spreek ik helemaal nergens de historie tegen die je opwerpt en ook lijkt Wikipedia hier geen onbetrouwbare bron. De naamgeving van het afwaterings stroompje van het Binnenveld is mettertijd verander van z’n naamgever naar een afkorting (grift) en vervolgens bij de rationaliseringsslag van landbouw en ruilverkaveling tot kanaal gemaakt. Daarmee werd een andere naam geïntroduceerd terwijl de oude aanduiding bleef bestaan. De grift als naam nu hoger aanslaan is wellicht gevoel hebben voor historie maar niet per se meer waar dan de naam valleikanaal. Het klinkt wat minder romantisch maar grift is ook maar een woord voor kanaal en niet eens exclusief voor het Binnenveld. Daarom is dit een beetje een rare polemiek. We zijn het eens over de historie, we gebruiken beide namen en die zijn ook (historisch) te rechtvaardigen en vervolgens kun je daar een voorkeur in hebben. Niks meer, niks minder.
Jammer dat men soms namen niet kan behouden. De kaarten van Geelkerken van 1655 laten de naam grift al zien En zelfs daarvoor wordt er al gerept over een grift al dan niet in verschillende benamingen op een kaart uit 1550.
Nu heb ik het idee dat met de werkzaamheden rondom de oude aftakkingen het project wat beter moet aansluiten op de benaming. De naam Valleikanaal duikt dan vaker op. Ook de Nationale Canon https://www.canonvannederland.nl/nl/utrecht/regio-eemland/leusden/valleikanaal
Zie voor de kaartjes
https://mooibinnenveld.nl/hoe-lees-je-oude-kaarten-van-de-binnenveldse-hooilanden/
https://mooibinnenveld.nl/binnenveldse-hooilanden/
En ik vraag mij af in hoeverre de griftweg zijn ontstaan te danken heeft aan de Gift 😉